Buitenreclame onder druk door nieuwe reclameverboden

/in , /door

De lobby van de ‘groene’ sector wordt steeds succesvoller. De provincie Noord-Holland heeft besloten om geen reclame voor vlees, vis en fossiele reclame meer toe te staan. Een wereldprimeur volgens de provincie. De gemeente Haarlem wilde eerder geen reclame voor vlees uit de bio-industrie niet meer toestaan en dat werd ook al een wereldprimeur genoemd. Is de volgende stap het totaal verbieden van reclame op alles wat mogelijk niet goed is? Dat zou zeker een wereldprimeur zijn.

Wat zijn een paar opvallende verboden die de laatste tijd openbaar geworden zijn:

De kritiek van exploitanten en adverteerders is duidelijk verwoord in het artikel op LinkedIn geschreven door directeur Eric Kip van Global waarin hij ingaat op de volgende argumenten:

  1. Symboolpolitiek
  2. In strijd met de nationale reclamecode
  3. Ongelijkheid
  4. Vrijheid van meningsuiting
  5. Stimuleer positiviteit i.p.v. verbieden
  6. De lokale bevolking is uiteindelijk de dupe
  7. Contractbreuk
  8. De politiek is het contact met de burger verloren

Feit is dat het hek van de dam is en steeds meer gemeenten gaan besluiten om strengere regels op te gaan leggen aan welke reclame-uitingen niet meer toegestaan worden. Voor adverteerders en exploitanten wordt de inzet van buitenreclame complexer omdat dan per gemeente andere regels gaan gelden. Adverteerders zullen dan sneller kiezen voor alternatieven waar deze regels niet van toepassing zijn (online, radio, televisie en outdoor in private concessies). De lobbygroepen hebben hun zin gekregen (geen reclame voor deze categorieën in de openbare ruimte), maar de reclamedruk blijft ongewijzigd. Alleen op andere plekken en via andere media. Inderdaad symboolpolitiek.

Implementatie van de nieuwe reclameverboden is complex. Welke adverteerders mogen straks niet meer? Mag Shell nog wel reclame maken voor windenergie? Mag een benzinestation nog wel een verwijzing maken met een lichtmastreclame? Mag McDonalds of Kentucky Fried Chicken überhaupt nog reclame maken in de openbare ruimte?

Een ander probleem gaat ontstaan als de gemeente in wil breken in bestaande concessies. De exploitant heeft haar inschrijving gedaan zonder kennis van deze verboden en zal dan schade gaan leiden die ongetwijfeld verhaald gaat worden op de gemeente. Een lastig en juridisch schaakbord.

Mediabureaus voorspellen groei van het medium buitenreclame, met name voor digitale buitenreclame. De grote prijsstijging van televisie noopt adverteerders om te zoeken naar alternatieven, digital out-of-home is er daar een van. Veel exploitanten hebben digitale schermen die niet in de openbare ruimte staan (winkelcentra, benzinestations, schermen aan gevels) en zullen profiteren van de groei. Maar de ban op steeds meer reclamevormen in de openbare ruimte zal zorgen voor lagere omzetten en dus lagere afdrachten en mogelijk zelfs kosten in bepaalde concessies. De burger gaat er dus uiteindelijk voor betalen. En als we alle Facebook commentaren lezen bij dit soort posts is het merendeel van de bevolking tegen deze betutteling.

NABB adviseert diverse steden bij de beantwoording van raadsvragen en voorstellen tot moties. Steden krijgen hierbij inzicht in de mogelijke gevolgen.

 

NABB Adviesureau voor buitenreclame©NABB

Haarlem wil verbod op reclames voor vlees uit bio-industrie

/in , /door

Een gemeente wil een verbod op bepaalde vormen van buitenreclame (online gokken, fossiele brandstoffen) en gegarandeerd dat je daarmee de publiciteit haalt. Zo ook Haarlem dat volgens de berichtgeving in vele kranten een verbod ingesteld zou hebben op reclame voor vlees – een wereldprimeur volgens vele artikelen. Er is echter geen sprake van een verbod op reclame voor vlees (het gaat specifiek over biovlees), de uitvoering daarvan is niet 1-2-3 geregeld en er klinkt ook kritiek.

Aanleiding

Raadslid Ziggy Klazes van Groenlinks diende eind vorig jaar een motie in over het verbieden van reclames in bijvoorbeeld bushokjes. Net als andere steden wil Haarlem geen reclame meer die te maken hebben met fossiele brandstoffen, maar Klazes voegde er iets aan toe. Als vegetarïer wilde ze ook een stop op reclame voor vlees uit de bio-industrie, denk aan plofkippen en kiloknallers. Dat verbod is nog nergens aan de orde geweest. De gemeenteraad ondersteunde dit idee en de wethouder werd op pad gestuurd de exploitanten van buitenreclame te vragen deze reclames niet meer op te hangen.

In diverse steden zijn al moties ingediend die reclame voor fossiele brandstoffen verbieden. Het indienen en aannemen van deze moties betekent echter niet dat ze ook uitvoerbaar zijn. Eenzelfde motie werd in Haarlem opgesteld, maar Klazes ging een stapje verder en voegde een verbod op reclames voor vleesproducten toe. “Wij nemen dit heel serieus”, legt Klazes uit. “Niet-biologisch vlees produceren is heel schadelijk voor het klimaat. Wij willen doen wat lokaal in onze macht ligt en willen mensen niet verleiden tot het maken van keuzes die slecht zijn voor het milieu.” Het gaat GroenLinks vooral om de reclames voor producten als kiloknallers. “Een kilo varkensvlees voor een paar euro, kan in deze tijd wat ons betreft echt niet meer. Het is een te zware belasting voor het milieu.”

De motie is door de raad aangenomen.

Uitvoering

Dat college van B&W in Haarlem heeft inmiddels stappen ondernomen om de motie uit te voeren. Het kiest er zoals het ernaar uitziet voor om het verbod privaatrechtelijk te regelen, via de overeenkomsten met de reclame-exploitanten. Wanneer de huidige contracten aflopen zal de ban op reclames van de vleesindustrie ingaan, is het plan. Dit is in respectievelijk 2024, 2025 en 2031.

Hoe de aangenomen motie wordt ingevoerd is nog onduidelijk. Ook is niet helder hoe er een scheiding kan worden aangebracht tussen ‘het slechte vlees dat bijdraagt aan de opwarming van het klimaat’, in de woorden van Klazes, en biologisch vlees. Bovendien: hoe ga je controleren waar de waren van de slagerij om de hoek (wel ‘goed’ volgens Klazes) vandaan komen? ‘Ja, dat is uitvoering en is aan het college’, volgens het GroenLinks-raadslid.

Reactie van buitenreclame exploitanten

Hannelore Majoor, managing director van JCDecaux en voorzitter van Outreach, de overkoepelende organisatie van exploitanten van out of home-reclame, is verbaasd over deze uitspraak. JCDecaux is een van de partijen die in Haarlem de openbare reclameruimtes verkoopt. ‘De gemeente zegt wel dat ze met ons hebben overlegd, maar dat is niet het geval’, zegt ze. Het is niet het enige dat Majoor verwondert. Volgens haar is er niet goed nagedacht over het verbod en wordt de uitvoering ervan ‘enorm complex’. ‘Want wat is dan precies vlees uit de bio-industrie en wat niet? En mag je reclame maken voor Unox-tomatensoep met balletjes erin of moet je eerst kijken of die wel biologisch zijn?’ Hetzelfde geldt volgens haar overigens ook voor een ban op reclame voor fossiele brandstoffen, waarbij goedkope vliegreizen niet mogen worden aangeprezen. ‘Waar ligt daar de grens dan? Is 99 euro goedkoop? Of 149 euro?’

De branchevereniging Outreach staat negatief tegenover de plannen van Haarlem, zegt Majoor. Ze is er tegenstander van dat gemeenten lokaal allemaal eigen regels gaan opstellen. ‘Het wordt ook steeds gekker. In Den Haag gaat het om fossiele brandstoffen, in Tilburg mag je geen reclame voor online gokken maken en Haarlem nu dus een verbod op vleesreclame.’

Volgens de Outreach-voorzitter leiden al die verschillende regimes tot een veel te ingewikkelde uitvoering. ‘Je zal maar een landelijke campagne willen voeren en bij elke gemeente apart moeten bekijken of er een verbod geldt en waarvoor, en aan welke regels je dan precies moet voldoen. We hebben al de Reclame Code die aangeeft waar wel en niet reclame voor mag worden gemaakt. Het lijkt me verstandiger als we ons daaraan committeren.’

Als er adverteerdersgroepen in de ban worden gedaan in contracten, zal dit prijs drukken die exploitanten willen betalen. Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, ook omdat gemeenten zich bij bij reclames in de openbare ruimte als zowel koopman als dominee opstellen.

De voorzitter van Outreach vindt het niet alleen betuttelend dat een gemeente voorschrijft dat er over een legaal product geen reclame mag worden gemaakt, ze vindt dat er ook een betere optie is. Majoor: ‘Ik zou zeggen: als Haarlem vindt dat mensen verantwoorde keuzes in het eten van vlees moeten maken, laat ze dan hun eigen reclameruimte gebruiken om díe boodschap over het voetlicht te brengen in plaats van een verbod voor anderen in te stellen.’

Reactie NABB

We zien een toenemende trend dat gemeenten meer grip willen krijgen op de reclame-uitingen die getoond kunnen worden. Die grip gaat veel verder dan de beperkingen die volgen uit de Reclame Code. Politieke partijen willen een statement maken en dat kan met zaken waar ze invloed op uit kunnen oefenen. Het grootste mediakanaal (reclame op internet) is onaantastbaar, maar ook op televisie, radio of kranten kunnen gemeenten geen reclameverbod instellen. De verboden zijn dus voor de bühne, maar zullen geen enkele invloed hebben op het gedrag van consumenten. Budgets verschuiven simpelweg.

Dat de verboden financiële impact hebben, wordt kennelijk op de koop toe genomen. Wij wijzen er echter op dat de buitenreclame exploitanten een grote impact hebben op de kwaliteit van de openbare ruimte: bushokjes worden geplaatst, onderhouden en schades worden op continue basis hersteld en veel mediaruimte wordt ter beschikking gesteld voor gemeentelijke communicatie.

De landelijke overheid heeft andere prioriteiten op dit moment, zodat we verwachten dat steeds meer gemeenten zich gaan bemoeien met welke vormen van reclame in ‘hun’ openbare ruimte niet meer toegestaan worden. En dat is een bedreiging voor buitenreclame in het algemeen. Adverteerders hebben vele andere keuzes.

 

Bronnen: Adformatie, NH Nieuws, Trouw

NABB Adviesureau voor buitenreclame©NABB

Wel reclame voor auto’s en vliegreizen en Haagse bus- en tramhokjes

/in , /door

Op donderdag 7 oktober werd een motie van de Partij voor de Dieren in de Haagse raad aangenomen (23 stemmen voor, 20 tegen). Deze motie roept de gemeente op om geen reclame meer toe te staan voor ‘fossiele industrie’, voor de luchtvaartindustrie en voor fossiele auto’s. Dit bericht werd door een lokale krant geplaatst en daarna klakkeloos in alle landelijke media overgenomen.
Er loopt momenteel een aanbestedingsprocedure van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag voor de reclame exploitatie van abri’s in Den Haag, Delft, Westland en Midden-Delfland. In de berichtgeving in alle media is echter gebaseerd op een claim van de PvdD dat MRDH ervoor open zou staan om deze reclames te weren. Dat is echter NIET het geval.
In de openbare aanbesteding is bepaald dat MRDH het reclamebeleid volgt van de betrokken gemeenten. In het reclamebeleid van de gemeente Den Haag is geen verordening opgenomen dat deze vormen van reclame verboden zijn. De motie van de PvdD heeft dus geen effect op het nieuwe contract.
Naar verwachting zal later dit jaar de opdracht aan een exploitant gegund worden, die zich dus dient te houden aan het reclamebeleid van de gemeenten waar de reclamevitrines geplaatst zijn. Alle gemeenten volgen de beleidslijnen zoals deze door de Reclame Code Commissie zijn vastgelegd, waarbij verboden gelden voor bijvoorbeeld tabaksreclame en aanstootgevende reclame.
De gemeente Den Haag bevestigde aan NABB dat het reclamebeleid leidend is, ook voor de aanbesteding van MRDH. Ook MRDH bevestigde aan NABB dat geen enkele toezegging gedaan is om reclame voor fossiele producten te weren, juist omdat MRDH het beleid volgt van de gemeenten waar de reclamevitrines geplaatst zijn.
In de berichtgeving wordt ook verwezen naar het besluit van de gemeente Amsterdam om fossiele reclame in de metro te weren. Dat is niet correct: er is een convenant gesloten tussen de exploitant (CS Digital Media) en de stad om reclame voor fossiele brandstoffen en vliegtickets tegen dumpprijzen te verbieden. Dit is een afspraak met een exploitant en een regeling die aanzienlijk minder ver gaat dan de motie in Den Haag: zie hier artikel van NABB.

Woest over Wildplak

/in , , /door

Op dit moment heeft Radio Veronica Nederland volgehangen met posters. Gewone buitenreclame zou je zeggen. NEE. De posters worden niet opgehangen in de objecten die daarvoor zijn (abri’s, billboards, reclameframes), maar ze worden illegaal op lege muren, viaducten, prullenbakken, steigers en energiehuisjes geplakt. Waarom moeten we ons daar zo druk over maken? In diverse grote steden zien we een toename van wildplak en kunnen we zelfs wel spreken van een ‘wapenwedloop’. Naar onze mening is dit geen houdbare situatie die zelfs helemaal uit de klauwen kan gaan lopen als er niets tegen gebeurt.

  1. Verrommeling van de openbare ruimte

Als ieder bedrijf dat wil adverteren onze (!) openbare ruimte als vrije plakplaats gaat beschouwen, worden we alleen nog maar omringd met commerciële boodschappen. De adverteerder zal haar posters niet zelf verwijderen, zodat na een paar dagen en weken dezelfde ruimte overgeplakt zal worden of er nog rommeliger uit zal gaan zien. En er vindt geen recycling van oude posters plaats.

  1. Ontoelaatbaar gedrag van de adverteerder (Veronica)

Bij Veronica zijn ze misschien trots op hun wat rebelse houding, maar er is geen enkel argument te bedenken waarom deze adverteerder op een goedkope manier probeert op te vallen. Ja het zijn leuke marketing termen waarmee de aanbieders hun diensten onder de aandacht brengen, guerrilla, streetwise en urban, maar het is gewoon vernieling van de openbare ruimte. Wellicht gestimuleerd door een mediabureau of het wildplakbedrijf is Veronica deze richting ingegaan. Er is echter geen enkele noodzaak om wild te plakken, de beschikbaarheid van goede en betaalbare buitenreclame is groot.

  1. Nederlandse gemeenten, doe er zelf ook wat aan!

Het bekladden is in elke gemeente verboden (APV), maar daar moet wel op gehandhaafd worden. Zijn er al gemeenten die Veronica een claim gestuurd hebben om de openbare ruimte schoon te maken? Waarom meten gemeenten met twee maten: de reguliere exploitanten moeten financiële afdrachten betalen voor gebruik van de openbare ruimte voor hun reclameproducten, maar de gemeente doet meestal niets aan wildplak (argument is vaak ‘geen prioriteit’, ‘geen budget voor handhaving’). Waarom verplicht een gemeente de exploitant in slechte tijden (Corona!) dan wel hun afdracht te betalen, maar doen ze zelf niets aan de handhaving?

  1. Adverteerders en mediabureaus doe er ook wat aan!

Op dit moment is het Veronica die het meest opvalt, maar door het jaar heen zijn het diverse adverteerders (zelfs A-merken) die zich schuldig maken aan deze illegale praktijken. Het lijkt ons een taak voor de branchevereniging BVA om de illegale clubs hierop aan te spreken (lastig waarschijnlijk). En mediabureaus (verantwoordelijk voor het grootste deel van de reclamecampagnes) zouden zich naar onze mening moeten conformeren aan normale regels en geen wildplakbedrijven zoals Reality Outdoor (voor zover wij gehoord hebben verantwoordelijk voor de campagne van Veronica), Wildplakkenstunter (“WildplakkenStunter is het goedkope alternatief voor abri-campagnes”) meer inschakelen. Dan vermindert het vanzelf.

NABB Adviesureau voor buitenreclame©NABB

In metrostations Amsterdam geen reclame meer voor fossiele brandstoffen

/in , /door
Vanaf maandag 3 mei is in de Amsterdamse metrostations geen reclame meer te zien voor auto’s die rijden op fossiele brandstoffen of vliegtickets tegen dumpprijzen. Amsterdam is de eerste stad van Nederland die reclame voor fossiele producten uit het straatbeeld wil weren. De gemeente en reclame-exploitant CS Digital Media hebben daarover een convenant gesloten.
De gemeente wil dat Amsterdam een stad is waar zuinig met energie wordt omgesprongen. Een stad waar energie alleen duurzaam wordt opgewekt en waar grondstoffen en materialen oneindig worden hergebruikt. Het college wil de CO2-uitstoot in Amsterdam met 55% terugdringen in 2030. Reclame die in de stad te zien is, moet een afspiegeling van die ambitie zijn. Daarom wil het college met reclame-exploitanten afspraken maken over het terugdringen van reclame voor fossiele producten in de openbare ruimte.
Op het digitale netwerk van de Amsterdamse metro is dus geen reclame voor fossiele olieproducten voor de aandrijving van motoren en machines meer te zien. Ook reclames voor voertuigen die worden aangedreven door fossiele brandstoffen worden geweerd. Voor vliegmaatschappijen is het niet meer toe gestaan dumpprijzen voor vliegreizen te melden. Het is juridisch gezien niet mogelijk om bedrijven die reclame willen maken in de metrostations helemaal te weren. Dit kan alleen op productniveau. De gemeente heeft aangekondigd ook met andere exploitanten in de stad in gesprek te gaan over het weren van reclame voor fossiele producten.
Burgerinitiatief ‘Verbied Fossiele Reclame’
In 2020 startte een ‘burgerinitiatief voor een wettelijk verbod op fossiele reclame‘. In diverse grote steden is het college gevraagd maatregelen te nemen om dat verbod ook handen en voeten te geven. Burgerinitiatief Reclame Fossielvrij liet direct weten blij te zijn met ‘deze eerste maar belangrijke stap’. Amsterdam is de eerste gemeente die maatregelen neemt. Coördinator Femke Sleegers: ‘De beslissing om fossiele reclame uit de metro te weren komt op een cruciaal moment in de strijd tegen de klimaatontwrichting. We hebben geen tijd meer te verliezen om de klimaatdoelen van Parijs te halen. Daar passen geen reclames bij die fossiele brandstoffen normaal houden en die klimaatverandering verérgeren.’
Impact op de buitenreclamebranche
Voor fossiele brandstoffen wordt zeer weinig geadverteerd (we zien nauwelijks reclame voor Shell benzine, BP motorolie etc), zodat de maatregel op dit moment meer signaalpolitiek is dan een echt effect sorteert. Het verbod om geen reclame meer te voeren voor goedkope vliegtickets heeft een groter effect, want in de afgelopen jaren hebben verschillende grote campagnes gelopen. Maar waar wordt de grens gelegd voor een goedkoop vliegticket? Valt een goedkope pakketreis daar dan ook onder?
Branche reageert kritisch en terughoudend
(overgenomen uit Adformatie)
Reactie Bond van Adverteerders (BVA)
De BVA is weliswaar positief over de ambitie van ‘Amsterdam’ om een stad te zijn waar zuinig met energie wordt omgesprongen, maar noemt het verbod een willekeurige maatregel. ‘Ook als adverterend bedrijfsleven delen wij de zorg om het klimaat en investeren wij in oplossingen. Maar wij zien niet in wat een lokaal verbod op marketing voor bepaalde producten hier wezenlijk aan bij kan dragen’, zegt directeur Henriette van Swinderen. ‘Wij denken dat maatregelen als deze hun doel voorbijschieten en geloven meer in de kracht van landelijke zelfregulering. Als industrie werken wij voortdurend samen aan de ontwikkeling en optimalisering van de gedegen en in de maatschappij verankerde zelfregulering onder de koepel van de Nederlandse Reclamecode. Zo wordt de Milieureclamecode op dit moment geëvalueerd in overleg met de stakeholders binnen Stichting Reclamecode.’
Reactie JCDecaux
Managing director Hannelore Majoor van JCDecaux is niet blij met de maatregel. ‘We zijn al dertig jaar partner van de hoofdstad en we dragen een groot deel van onze inkomsten af aan de gemeente. Eerder werd al bewegend beeld op buitenreclame verboden, maar daar wordt niet op gehandhaafd. JCDecaux is de enige partij die zich daar aan houdt en de financiële gevolgen voelen we dagelijks. En nu komt deze maatregel er overheen.’ Majoor begrijpt niet dat in tijden dat haar branche ‘onder zeer grote druk’ staat Amsterdam tot een dergelijk convenant overgaat. ‘Wij hebben de gemeente gevraagd met ons in gesprek te gaan over compensatie voor de gevolgen van covid-19. De gemeente wil een eventuele compensatie bespreken maar wel in combinatie met een gewenst verbod op reclame voor fossiele producten. Wij vinden dat ongepast. We beschouwen zo’n verbod ook als een vorm van censuur. Het is niet onze rol om een beslissing te nemen over communicatie voor producten die niet verboden zijn. Ontwikkeling van technologie voor elektrische auto’s wordt gefinancierd door de traditionele auto. Bovendien zijn we in Nederland nog helemaal niet zover dat we 1 juli allemaal elektrisch zouden kunnen rijden, al zouden we willen.’
Nog meer verboden in opkomst?
De druk van de publieke opinie en sommige politieke partijen op het verbieden van bepaalde vormen van (buiten)reclame wordt steeds groter. Jaren geleden werd tabaksreclame verboden, reclame voor alcoholhoudende producten volgde via zelfregulering en we zien ook steeds vaker dat gemeenten reclame voor seksrelateerde producten en diensten onmogelijk wil maken. Maar daar blijft het niet bij, Amsterdam ondersteunt bijvoorbeeld actief de Alliantie Stop kindermarketing, waarbij reclame voor voeding specifiek gericht op kinderen niet toegestaan is. Het is wachten op volgende verboden, denk aan reclame voor alle suikerhoudende producten , reclame voor vliegreizen in het algemeen, reclame voor mobiele telefoons (straling 5G netwerken). En ga zo maar door. Buitenreclame is een medium dat voor iedereen zichtbaar is, maar zouden dit soort verboden dan ook doorgevoerd gaan worden op alle reclame (ook op Internet, televisie etc)? Tot waar willen we dat de censuur doorgevoerd gaat worden?

Rebellen tegen reclame

/in , /door

NABB versus Tegenlicht
Op zondag 27 april 2020 zond de VPRO een reportage uit van Tegenlicht met de titel ‘Rebellen tegen reclame’. Mijn buitenreclamehart werd een beetje geraakt, zodat er alle reden is om met een reactie te komen.
WAT WAS DE BOODSCHAP VAN TEGENLICHT:

  • Wereldwijd wordt er meer dan 600 miljard euro besteed aan reclame, maar met de opmars zou ook de afkeer groeien. Een ‘voorhoede van wetenschappers’ heeft kennelijk de strijd aangeboden tegen reclame. Een toekomst zonder reclame, kan dat wel of spreken we over een strijd van Don Quichotte?
  • Elke dag worden burgers geconfronteerd met meer dan 5000 reclameprikkels. En daar hebben wij als burgers niet om gevraagd. In andere woorden, reclame smeert ons dingen aan die we niet willen. Van de informatieve en manipulatieve functie is alleen nog het laatste overgebleven.
  • De afkeer van reclame werd met een drietal concrete voorbeelden duidelijk gemaakt:
    • In de Franse stad Grenoble had de burgemeester in zijn verkiezingsprogramma (2014 )opgenomen dat hij reclame uit de stad wilde verwijderen. Hij won de verkiezingen en hield woord: 325 billboards zijn verwijderd. Allemaal blije burgers werden geïnterviewd. De inkomsten uit reclame vormden slechts 0,1% van de gemeentelijke begroting, zodat deze beslissing makkelijk genomen kon worden.
    • In Engeland is een actiegroep actief onder de naam ‘Subvertisers International’. Met fluorescerende hesjes en sleutel van de abri/ reclamevitrine in de hand wisselen ze de reclameposters voor een alternatieve boodschap.
    • In Frankrijk is een vergelijkbare actiegroep actief die op panden vormen van anti-reclame heeft gehangen. Ook werd de reclameverlichting in winkelstraten uitgezet. Een van de actievoerders komt binnenkort voor de rechter en loopt het risico tot 2 jaar gevangenisstraf.
  • De link met Nederland werd in Tegenlicht slechts zijdelings gemaakt. In onze markt besteden adverteerders jaarlijks circa 4,6 miljard aan reclame. Bushokjes worden voorzien van sedum en zonnepanelen, maar wie betaalt deze vooruitgang? Volgens Tegenlicht betalen wij deze zelf, door de reclame. Maar wat kost het ons??

VISIE NABB:
Programma’s die zich kennelijk ‘journalistiek’ noemen, mogen ongestraft onzin verkondigen, dat op landelijke televisie uitzenden en zelfs indirect oproepen tot burgerlijke ongehoorzaamheid (‘haal de posters maar uit de reclamevitrines’). Misschien moeten we eerst maar eens de subsidie op dit soort journalistiek opheffen.
Dat een voorhoede van wetenschappers zich tegen reclame keert, lijkt mij onjuist. Al tientallen jaren zijn er burgers (waaronder wetenschappers) die om diverse redenen tegen reclame zijn. Niets nieuws onder zon, volgens mij is er geen enkel bewijs dat de groep mensen die tegen reclame zijn, aan het groeien is. Reclame wordt niet door iedereen gewenst, dat is bekend. Maar er is ook voldoende onderzoek beschikbaar dat aantoont dat reclame ook toegevoegde waarde heeft. En ja, we kunnen ons soms vragen stellen bij de goede bedoelingen van een adverteerder zoals op de foto bij dit artikel te zien is. We denken echt niet dat een commerciële bank zich druk maakt om daklozen.
In Grenoble zijn inderdaad de billboards verwijderd. Op zich niet heel vreemd, want analoge billboards zijn in de hele wereld in snel tempo aan het verdwijnen. In Frankrijk is in de openbare ruimte de reclamedruk (aantal m2 reclame) veel groter dan in Nederland. Ter illustratie: in 2014 stonden er 325 billboards in Grenoble (160.000 inwoners), in een vergelijkbare stad qua aantal inwoners in Nederland (Amersfoort) stonden er 10. Reclame verdween echter niet uit de openbare ruimte van Grenoble. In 2018 sloot JCDecaux een nieuw contract af met de gemeente Grenoble voor de plaatsing en exploitatie van bushokjes. Met reclame.
Buitenreclame is onontkoombaar in de openbare ruimte. Net als reclame op Google, Facebook en Instagram ook niet te vermijden is. Maar we krijgen er wel veel voor terug. Een kleine opsomming van de voordelen van buitenreclame:

  • Reclame exploitanten levert straatmeubilair (zoals abri’s) en zorgen voor beheer, onderhoud en schadeherstel
  • Buitenreclame wordt ingezet voor publieke doelen (informatievoorziening, noodmeldingen – momenteel met Corona heel erg zichtbaar)
  • (Culturele) instellingen hebben de mogelijkheid om evenementen onder de aandacht te brengen. Voor de culturele sector is buitenreclame een onmisbaar onderdeel van hun marketingmix
  • Buitenreclame biedt ruimte aan bewegwijzering (plattegrondkasten, lichtmastreclames)
  • Buitenreclame kan soms ook nog een financiële bijdrage opleveren (in Nederland krijgen gemeenten jaarlijks meer dan €60 miljoen aan inkomsten). Geld dat door overheden weer gebruikt wordt voor beheer en inrichting van de openbare ruimte. Gemiste inkomsten uit buitenreclame zullen via andere belastingen toch weer aan de burgers doorbelast worden. De kosten van een gemeente veranderen niet.

Alle reden dus om buitenreclame te koesteren. Reclame is misschien niet altijd mooi, niet altijd passend, maar de voordelen wegen zwaar op tegen de nadelen.

Regels voor digitale reclame in Rotterdam

/in , /door
In het reclamebeleid (2007) van de gemeente Rotterdam was beperkte aandacht voor digitale reclame. De ontwikkelingen op dit gebied zijn snel gegaan, zodat er behoefte bestond om deze regels aan te vullen.  Vooral wat betreft lichthinder en verkeersonveiligheid staat nu duidelijk zwart op wit wat mag. De gemeente heeft Nadere regels voor reclame met verlichting Rotterdam 2020 gepubliceerd die via deze link te downloaden zijn. De raadsbrief 11 februari 2020 geeft een nadere toelichting.
Nieuwe digitale schermen zijn nog wel mogelijk, maar dan alleen voor bedrijven die aan hun eigen gevel reclame maken voor zichzelf. En mits ze aan alle, strengere voorwaarden voldoen.
De grote schermen leiden tot ‘een verrommeling van de openbare buitenruimte’, vinden burgemeester en wethouders van Rotterdam. Daarnaast kunnen de snel wisselende beelden en kleuren flinke lichthinder geven, zeker als je er tegenover woont en op uitkijkt, geven ze aan. Ook zijn digitale reclameborden niet handig voor het verkeer. Weggebruikers kunnen er door worden afgeleid of de schermen staan zo dat je een verkeerslicht of  verkeersbord niet kunt zien.
,,Ons college bouwt aan een aantrekkelijke en schone stad met een rustig straatbeeld. Een schone stad betekent dat de stad ook ‘voor het oog schoon en opgeruimd is en dat er rust in de openbare ruimte is. Tegen die achtergrond wil ons college de toename van digitale schermen aan de gevel met (deels) commerciële reclame voor derden een halt toeroepen en zal ons college aanvragen voor vergunningen voor deze schermen niet meer honoreren’’, laat het dagelijks bestuur weten (gepubliceerd in het AD). Die schermen passen ook niet in de ‘strakgetrokken’ stad, vindt Rotterdam: ,,In tien jaar is het centrum omgevormd tot een city lounge door onder meer heel fors te investeren in een hoogwaardige buitenruimte. In die aanpak past een rustige openbare ruimte, waarin de aandacht van voetgangers en bewoners niet opgeëist wordt door een teveel aan reclames.’’
De schermen die er al hangen en waarop ook commerciële reclame wordt uitgezonden, zoals tegenover Rotterdam Centraal, mogen blijven. De eigenaren van deze reclameborden moeten zich wel aan de aangescherpte regels voor lichthinder houden: ze moeten dimmen. ,,Technisch is dat uitvoerbaar. Digitale schermen kennen dimmers die het uitgestraalde licht op het gewenste niveau kunnen brengen.’’
Waar vestigen wij de aandacht op:
1.Nadere Regels Reclame met verlichting zijn van kracht:
Naast toetsing aan de criteria uit Hoofdstuk Reclame van de Welstandsnota wordt bij de vergunningverlening  nu ook getoetst aan de Nadere Regels Reclame met Verlichting.
Hierin staan toetsbare, heldere criteria voor lichthinder en verkeersveiligheid die ontleend zijn aan de Richtlijn Lichthinder van de Commissie Lichthinder van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingkunde (NSVV). Voor Rotterdam heeft B&W gekozen voor een verdergaande invulling waarbij “rust in de openbare ruimte” uitgangspunt is. Dat betekent dat bij nieuwe situaties/ vergunningaanvragen alleen nog statische en rustig wisselende beelden mogen worden getoond. Full motion of snel wisselende beelden worden niet meer toegestaan.
In het verleden verleende vergunningen voor digitale schermen met commerciële reclame voor derden blijven van kracht. Zij kunnen om juridische redenen niet worden ingetrokken. Wel zullen de vergunninghouders zich dienen te houden aan de van toepassing zijnde criteria voor lichthinder. Ook de huidige gemeentelijke concessies voor reclame in de openbare ruimte worden gerespecteerd.
2.Digitale schermen met commerciële reclame voor derden:
Naast de Nadere Regels is bij de toetsing ook van belang dat de reclame een rechtstreeks functioneel verband heeft met de activiteiten van het bedrijf zelf.  Volgens het Hoofdstuk Reclame van de Welstandsnota mag in principe alleen reclame voor eigen producten, diensten en programma’s worden gemaakt.  In de afgelopen jaren is een beperkt aantal vergunningen verleend voor deze digitale schermen waarbij ook sprake was van commerciële reclame voor derden (zoals enkele digitale schermen tegenover het Centraal Station). De impact van digitale schermen op de openbare ruimte was echter toen nog niet bekend. Ook hier streeft Rotterdam nu naar een aantrekkelijke en schone stad met een rustig straatbeeld. Daarom zal B&W aanvragen voor vergunningen voor schermen met gehele of gedeeltelijke commerciële reclame voor derden niet meer honoreren.
3.De interne werkwijze bij vergunningverlening:
Welstand was tot voor kort nauw betrokken bij de advisering over zowel welstand, als lichthinder en verkeersveiligheid. Vanaf nu ligt de inhoudelijke advisering op het gebied van lichthinder en verkeersveiligheid bij DCMR (lichthinder) en Mobiliteit (verkeersveiligheid). Zij worden de vaste adviseurs.

Herinvoering reclamebelasting Amsterdam

/in , /door

Reclamebelasting wordt niet in veel gemeenten geheven – de meeste gemeenten proberen juist de regel- en administratieve lastendruk te verminderen. De Amsterdamse gemeenteraad heeft echter in november besloten per 1 januari 2020 weer belasting op buitenreclame te heffen. De coalitie vindt dat aan de druk op openbare ruimte een prijs verbonden moet worden. De gemeente meldt hierover: “We doen het om reclame op straat terug te dringen en het commercieel gebruik van de ruimte te belasten.” De reclamebelasting leverde de stad destijds jaarlijks circa €7 miljoen op, maar de verwachting is nu dat dit kan oplopen tot circa €9 miljoen.
Reclamebelasting geldt voor alle uitingen – ook wel openbare aankondigingen – die zichtbaar zijn vanaf de openbare weg. Bijvoorbeeld: gevelreclame, uithangbord, raamreclame, abri, naambord of menukaart. Het gaat om uitingen die langer dan 10 weken in een jaar zichtbaar zijn. Met speciale scan-apparatuur gaat de gemeente Amsterdam aan de slag om alle vormen van (reclame)uitingen in de stad te registreren en te meten waaruit de belastingaanslag zal volgen.
Belastingplichtige is degene voor wie de uiting wordt gedaan, degene met het grootste belang: De organisatie waar de uiting wordt aangetroffen of de organisatie die hoofdgebruiker is van het object waarop de uiting staat. De tarieven zijn afhankelijk van de zone en de grootte van de uiting.
Natuurlijk zijn er uitzonderingen, zoals verkoop/ verhuurborden van makelaars, bewegwijzering met een algemeen belang, uitingen op sportvelden die niet gericht zijn op de openbare weg en niet-commercieel uitingen op scholen en ziekenhuizen. Politieke uitingen tijdens verkiezingscampagnes vallen er ook buiten, maar die zouden toch niet langer dan 10 weken in een jaar zichtbaar zijn.
Winkeliers en bedrijven zullen de invoering direct merken. Een paar kleine uitingen (van 2 t/m 10m2) in het centrum kosten €275,- per jaar. Een bord van bijvoorbeeld 100m2 aan de rand de stad kost de ondernemer €1.875,- per jaar.
De buitenreclame exploitanten krijgen vanzelfsprekend hier ook mee te maken en zullen deze tarieven door moeten berekenen aan hun klanten. Centercom, een van de exploitanten met de meeste vierkante meters reclame in Amsterdam meldt op haar website: “Alle campagnes in Amsterdam krijgen te maken met een percentage reclamebelasting. Het percentage reclamebelasting zal berekend worden over het bruto campagnebedrag en duidelijk gespecificeerd worden op de offerte en/of order(bevestiging).”

NABB Adviesureau voor buitenreclame©NABB

Handreiking digitale buitenreclame

/in , , /door

Tijdens een studiedag van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit bleek behoefte te bestaan aan een hulpmiddel om digitale reclame goed in het beleid te verankeren, met oog voor de ruimtelijke kwaliteit. De Federatie Ruimtelijke Kwaliteit heeft daarop een handreiking digitale reclame samengesteld: DE FLITSENDE STAD.
Deze handreiking bevat aspecten die bij de vaststelling van beleid op dit terrein relevant zijn, maar geen compleet uitgewerkte voorbeeldteksten voor een reclameverordening of een welstandsnota. Wie beleid ontwikkelt voor het hoofdstedelijke Leidseplein zal dat wat anders vormgeven dan als het gaat om informatieborden en gevelreclames bij een bedrijventerrein in het buitengebied. De handreiking is bedoeld als achtergrondinformatie en aandachtspunten die gebruikt kunnen worden bij het maken van relevant beleid. Bij het opstellen van reclamebeleid is het de kunst om een juiste balans te vinden tussen behoud en verbetering van de kwaliteit van de openbare ruimte èn voldoende presentatieruimte voor ondernemers.
Hiervoor heeft de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit de handreiking ‘De Flitsende Stad’ opgesteld. Deze handreiking vormt geen blauwdruk, maar geeft wel aanbevelingen en richting aan structuur voor beleid over dit onderwerp. Hiermee is het een leidraad voor gemeenten bij het opstellen van reclamebeleid voor digitale buitenreclame.
Vanzelfsprekend maakt NABB gebruik van de inzichten uit De Flitsende Stad. Op dit moment helpen wij diverse steden bij de ontwikkeling en het updaten van bestaand reclamebeleid.
Over De Federatie Ruimtelijke Kwaliteit:
De Federatie Ruimtelijke Kwaliteit heeft als doel de bevordering van landschaps-, dorps- en stedenschoon in Nederland. Zij bewaken en bevorderen de randvoorwaarden waarbinnen haar leden, professionele adviseurs, de lokale en provinciale overheden optimaal kunnen adviseren over de kwaliteit van de gebouwde omgeving.

Positieve invloed van digitale billboards op autobestuurders

/in , , /door

Digitale billboards zorgen voor meer aandacht van de bestuurder voor de weg.
De invloed van digitale buitenreclame op het verkeer is continu een aandachtspunt bij het plaatsen van reclameobjecten. “Alles wat de aandacht trekt, maakt het verkeer onveiliger” is daarbij meestal de visie van verkeersdeskundigen. Toch is er wereldwijd nauwelijks betrouwbaar onderzoek aanwezig dat deze stelling kan bevestigen.
Elk jaar sterven ongeveer 1.300 mensen en raken 33.000 anderen zwaargewond op de Australische wegen. Elke anderhalve minuut voeren bestuurders een ‘secundaire taak’ uit tijdens het rijden (zoals kijken naar hun telefoon). In feite vindt 88% van de bestuurdersafleiding plaats in de auto’s. Ondanks het risico van afleiding in de auto, is regulering vooral gericht op afleidingen buiten de auto.
Zeer recent is nieuw onderzoek van de Australische Outdoor Media Association opgeleverd:
De vraag die OMA beantwoord wilde hebben is “Kan goede buitenreclame onze wegen veiliger maken?” De OMA vertegenwoordigt alle grote Australische outdoor exploitanten die gezamenlijk duizenden reclameborden geplaatst hebben langs doorgaande wegen. OMA probeert via onderzoek het gedrag van bestuurders beter te begrijpen en de veiligheid op de wegen te verbeteren.
In 2018 werkte de OMA samen met de Australian Road Research Board (ARRB; een onafhankelijk onderzoeksinstituut voor verkeersveiligheid) om het rijgedrag van bestuurders te onderzoeken van twee digitale billboards op complexe kruispunten in Queensland. Uit het onderzoek komt nauwkeurig naar voren hoe mensen rijden in de aanwezigheid van digitale reclameborden.
Het onderzoek:
Aan de hand van videogegevens van voertuigbewegingen werd het gedrag van de bestuurders gemeten in de directe omgeving van de billboards (de duur van de advertenties varieerden tussen 8 en 30 seconden). De gegevens werden vastgelegd in de spitsuren en tijdens de nacht. Twee factoren zijn primair verantwoordelijk voor een groter risico op ongelukken: het afwijken van de rijstrook en te laat/ niet stoppen. Uit eerder onderzoek is gebleken dat deze twee factoren verantwoordelijk zijn voor meer dan 75% van de ernstige ongelukken.
De belangrijkste conclusies zijn:

  • Digitale billboards zorgen voor meer aandacht van de bestuurder voor de weg. Er zijn veel elementen in de auto die de aandacht afleiden (denk aan mobiele telefoon, het navigatiesysteem, kinderen, eten, drinken). De reclameborden geven de noodzakelijke afleiding die de bestuurder juist extra aandacht geeft voor de omgeving.
  • Bestuurders blijven in hun rijstrook (er werd ofwel geen verschil gemeten, of zelfs een verbetering).
  • Bestuurders stoppen eerder op tijd (op vijf van de zes kruisingen).
  • Gedurende het onderzoek (4 weken) is geen enkel ongeluk geregistreerd.

Klik hier voor een video met een korte samenvatting van de resultaten.
Een kopie van het onderzoeksrapport is direct verkrijgbaar bij NABB (info@NABB.nl).
Voor alle onderzoeksresultaten kunt u ook de website van OMA bezoeken: www.oma.org.au.
 

Centrum Amsterdam verbiedt bewegend beeld reclamevitrines

/in , /door

De recente berichtgeving op NABB moet weer geüpdatet worden. In Amsterdam is een beslissing genomen over het niet meer toestaan van bewegende beelden op vrijstaande reclamevitrines. Een ontwikkeling die mogelijk grote impact zal hebben op het business model van buitenreclame exploitanten, zeker ook omdat andere steden naar de ontwikkelingen in Amsterdam kijken.
Al in 2016 diende GroenLinks een motie in om bewegende reclames op reclamevitrines in de openbare ruimte te verbieden. Deze motie werd mede gesteund door SP en PvdA en moet dus uitgevoerd worden. “Bewegende beelden willen we zoveel mogelijk weren uit de openbare ruimte,” meldde wethouder Laurens Ivens op 29 januari in een commissievergadering van de gemeenteraad.
In juli moet het volledig geëffectueerd zijn, waardoor 28 vrijstaande reclamevitrines (door JCDecaux verkocht onder de merknaam ‘Metropole’) geen bewegend beeld meer mogen vertonen. Nieuwe vergunningsaanvragen voor deze objecten met bewegende reclamebeelden worden geweigerd. De objecten moeten verwijderd worden of er zal door JCDecaux vergunning aangevraagd moeten worden voor stilstaande reclame (wel digitaal waarschijnlijk).
Volgens de gemeente zijn de objecten zijn in strijd met het Stedelijk Kader Buitenreclame. Ook wordt gemeld dat er veel klachten binnengekomen zijn. Tegen die vergunningen is bezwaar gemaakt door onder meer de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad, bewonersraad Nieuwmarkt/Groot Waterloo, Comité Westelijke Grachtengordel, huurdersvereniging Centrum en Wijkcentrum d’Oude Stadt.
Het is bekend dat de gemeente al langer de wens heeft om de vercommercialisering van de openbare ruimte tegen te gaan. Volgens GroenLinks lukt dat hiermee. Net als met het ‘geniale’ plan om de letters iAmsterdam weg te halen.
Op zijn minst opmerkelijk is het dat in het in 2016 gepubliceerde reclamebeleid enquete resultaten opgenomen zijn, waaruit duidelijk blijkt dat burgers zich niet storen aan (digitale) reclame en wel degelijk de voordelen zien. Maar als er een politieke meerderheid is voor verbieden, telt een enquete natuurlijk niet.
In onze berichtgeving van een paar dagen geleden meldden wij al over de kritiek op digitale reclamevitrines in Den Haag. De kritiek daar richt zich echter weer op andere elementen dan in Amsterdam. De plaatsing van digitale reclamevitrines brengt kennelijk nogal wat te weeg.
Het is op dit moment niet bekend bij ons of ook in andere stadsdelen dezelfde richtlijnen gaan gelden.
Onze bronnen voor dit item zijn drie artikelen uit het Parool en vanzelfsprekend ons eigen desk research:
Centrum trekt vergunningen in, 29 januari 2019
Amsterdam gaat videoreclames op straat verbieden, 16 januari 2019
GroenLinks: videoreclame in de stad moeten verboden worden, 16 december 2016

De impact van digitale schermen op de openbare ruimte

/in , , /door

Op 21 januari publiceerde de lokale interkrant ‘Den Haag Centraal’ een artikel met de niets aan de verbeelding overlatende kop “Protest tegen verlichte reclamezuilen Den Haag“.
Nu.nl kopte op 22 januari “Hebben ledreclameschermen een negatief effect op de verkeersveiligheid?”
In snel tempo proberen buitenreclame exploitanten hun objecten te digitaliseren. Adverteerders hebben meer behoefte aan flexibiliteit, exploitanten zien kansen om duurzamer en efficiënter te werk te gaan, bezoekers en passanten profiteren van nieuwe functionaliteiten (zoals interactieve plattegronden) en steden maken gebruik van de zendtijd om efficiënter en snel te kunnen communiceren. Iedereen blij zou je zeggen.
Maar de andere kant van de medaille is dat de stad van ons allemaal is en dat digitale objecten niet door iedereen gewaardeerd worden. Hoewel uit diverse onderzoeken (bijvoorbeeld in 2016 gedaan door Amsterdam) blijkt dat bewoners in meerderheid geen bezwaar hebben tegen deze ontwikkelingen, zijn er ook (felle) tegenstanders.
Los van het feit dat de impact van digitale schermen goed geregeld kan worden (zoals lichtintensiteit beperken, geen bewegende beelden tonen langs doorgaande wegen), zal het beleid van de stad goed afgestemd moeten worden op de wensen van de verschillende partijen. Gelden er andere regels voor reclame in de openbare ruimte (die vergund wordt door de gemeente) dan voor reclame aan gebouwen of op prive terrein? Wil of kan de gemeente goed handhaven bij illegaal geplaatste objecten? Gaan we polderen of doorpakken?Een gemeente dient hier goed over na te denken en de belangen goed af te wegen.
NABB heeft in de afgelopen jaren al diverse steden begeleid bij deze ontwikkelingen (reclamebeleid, begeleiden aanbestedingsprocedures). Bel of mail ons voor meer informatie over dit ingewikkelde en uitdagende issue.
Klik hier voor een artikel naar DHC.
Klik hier voor link naar het artikel op nu.nl.
 

Camera’s in digitale reclamevitrines

/in , /door

Observeren voorbijgangers met camera in reclamevitrine vergt vaak toestemming

Vorig najaar ontdekte een treinreiziger een kleine camera in een reclamezuil op een station in Amersfoort en vroeg opheldering aan de NS. Het werd duidelijk dat er landelijk zeker honderden reclamevitrines uitgerust zijn met een camera en/of sensoren om om mensen te tellen om op bepaalde tijdstippen advertenties te tonen die relevant zijn voor een groep mensen die juist dan de reclamevitrine passeren. Grote commotie, veel berichtgeving in media en de onmiddellijk aandacht van de Autoritiet Persoonsgegevens (AP) die nader onderzoek ging instellen. De resultaten zijn bekend (zie hier de link naar de brief van de AP aan de marktpartijen).
Het observeren van mensen via een camera’s in billboards (gebruikt als verzamelnaam voor reclamezuilen, reclamevitrines etc) is meestal een verwerking van persoonsgegevens, aldus de AP. Daar is volgens de nieuwe Europese privacywetgeving AVG sprake van wanneer mensen herkenbaar in beeld komen. Dat betekent in praktijk dat een exploitant toestemming moet hebben van de voorbijganger om zijn gegevens te mogen verwerken, bijvoorbeeld door een voorbijganger via een tussenstap met een QR-code of een app toestemming te vragen.
Samenvattend ziet de AP in de praktijk drie hoofddoeleinden van de verwerking:
1. Om te tellen. Als de camera wordt gebruikt om informatie te krijgen over passanten. Bijvoorbeeld om te observeren hoeveel passanten er vóór een specifiek billboard staan op verschillende tijdstippen van de dag/week, of om te analyseren hoe lang passanten naar een specifieke reclame blijven kijken.
2. Om advertenties indirect af te stemmen op profielkenmerken van de passant zoals geslacht en/of leeftijd. Als via de camera bijvoorbeeld is vastgelegd dat op zaterdagochtenden vooral jonge mensen tussen de 20 en 30 jaar langskomen, kan dit worden gebruikt om op dit tijdstip advertenties te tonen specifiek gericht op deze doelgroep.
3. Om advertenties rechtstreeks af te stemmen op kenmerken van de individuele passant. Als via de camera wordt geregistreerd dat de persoon een brildrager is, of als via gezichtsherkenning6 en/of koppeling met andere unieke identifiers een koppeling wordt gelegd met andere beschikbare profielgegevens, kan dit worden gebruikt om advertenties te tonen die op specifieke personen zijn gericht.
Als het hoofddoel uitsluitend gericht is op ‘tellen’, dan kan gekozen worden voor een middel waarbij geen persoonsgegevens verwerkt worden. Dat is bijvoorbeeld het geval bij een infraroodcamera waarbij personen niet herkenbaar in beeld komen. In dat geval is de AVG niet van toepassing. In de overige gevallen is de AVG wel van toepassing.
De exploitanten zullen hier dus rekening mee moeten gaan houden en het gebruik van digitale technieken om advertenties beter af te stemmen op de passanten wordt lastiger gemaakt.
 

Reclameverbod voor ongezonde voeding in Amsterdam

/in /door

Recent heeft de gemeente Amsterdam besloten dat reclame voor ongezonde voeding die gericht is op kinderen en jongeren niet meer gevoerd mag worden. Dit besluit is genomen omdat de gemeente partner is van de Alliantie Stop kindermarketing. Op dit moment loopt de aanbesteding voor het nieuwe reclamecontract voor alle metrostations (er is ruimte voor honderden analoge en digitale reclamevitrines). Als eis is opgenomen dat kindermarketing voor ongezonde producten niet wordt toegestaan.
De gemeente Amsterdam sloot zich in 2015 als eerste gemeente aan bij de Alliantie Stop kindermarketing ongezonde voeding, een initiatief van het Diabetesfonds, de Hartstichting en de Consumentenbond. Een van de eerste acties van de gemeente in 2016 was het weren van dikmakende merken bij sportevenementen, -hallen en zwembaden.
“De Alliantie Stop kindermarketing ongezonde voeding is een breed samenwerkingsverband van wetenschappers en maatschappelijke, consumenten- en gezondheidsorganisaties, maar ook individuen. Wij bundelen onze krachten om kinderen te beschermen tegen marketing van voedingsmiddelen die geen positief effect hebben op de gezondheid. Ieder kind heeft het recht om op te groeien in een gezonde omgeving.”
Volgens wethouder Eric van der Burg van Zorg en Sport hebben kinderen het recht om op te groeien in een gezonde omgeving. “Vroeger zagen we overal reclame voor sigaretten. Nu vinden we het normaal dat we kinderen daar niet meer aan blootstellen. Met ongezonde voeding moet het ook die kant op.” ‘Van der Burg van Zorg en Sport (VVD) meldde destijds: ‘Zo’n negentig procent van alle kinderreclame is voor ongezonde producten. Kinderen staan gemiddeld bloot aan 239 van dit soort boodschappen per week. Dan kunnen ouders, scholen en de gemeente voorlichten wat ze willen, maar hier kan niemand tegenop.’
Reactie van een exploitant (bron: www.adformatie.nl) 
Buitenreclame-exploitant Clear Channel Nederland is op dit moment verantwoordelijk voor de reclames in de metro. Sales- en marketingdirecteur Raymond van Kasterop noemt de maatregel ‘een beetje hypocriet’. ‘Naar onze mening zou de gemeente dit veel breder moeten trekken’, zegt hij. ‘Buitenreclame is zo’n 5 procent van alle advertenties. Als je alleen hier een verbod invoert, is dat een druppel op de gloeiende plaat.’
Reclame voor ongezond voedsel alleen verbannen in de metro heeft weinig effect, denkt hij. ‘Tenminste, niet als jongeren op internet, in de tram of op straat dit soort reclames nog wel tegenkomen.’
Hij denkt verder dat het heel lastig is te bepalen of een reclame specifiek gericht is op kinderen. De gemeente heeft hier nog geen richtlijnen voor, maar volgens een gemeentewoordvoerder komt er ‘in elk geval geen algemeen verbod op reclame voor ongezond voedsel’. Van Kasterop vertelt dat de gemeente Clear Channel niet heeft geraadpleegd. ‘We hoorden het nieuws via de media.’
Reactie NABB
Het verbieden van bepaalde vormen van reclame is van alle tijden. Vele jaren geleden werd tabaksreclame verboden, terwijl die producten wel vrij verkrijgbaar waren. Reclame voor alcohol is nog steeds toegestaan, hoewel adverteerders terughoudend er mee om gaan. Te seksueel gerichte reclame staat regelmatig ter discussie. Klachten over reclame kunnen ingediend worden bij de Reclame Code Commissie, die na een aantal weken meestal haar besluit bekend maakt. Meestal is die reclame-uiting dan al weer weg natuurlijk.
De meeste gemeenten volgen de uitspraken van de Reclame Code Commissie. In sommige gemeenten is het beleid strenger en wordt bijvoorbeeld wel reclame voor alcohol of seks verboden.
Buitenreclame is het meest zichtbare medium en ligt daardoor vaak eerder onder het vergrootglas dan andere media. Tijdens de vragenrondes bij de aanbesteding van metroreclame is echter door geen van de exploitanten een vraag gesteld over deze beleidswijziging. In de afgelopen dagen is er bijzonder veel aandacht geweest voor dit issue in de pers, maar het leeft kennelijk daar meer dan bij de exploitanten.

Discussie over camera’s in digitale reclamevitrines

/in , /door

Zoals wij al vaker melden, wordt Out-of-Home reclame innovatiever, slimmer en meer op data gericht. De snelle groei van digitale schermen biedt daarvoor natuurlijk allerlei mogelijkheden voor adverteerders om hun reclame nog meer op specifieke doelgroepen te richten. Camera’s in digitale schermen bestaan al langere tijd, maar onverwachte ophef over een mogelijke camera op een digitaal scherm op station Amersfoort leidde de afgelopen dagen tot flink wat ophef. Het scherm op station Amersfoort was niet actief, maar wel tientallen schermen op Amsterdam CS.

Exploitant van deze reclamevitrines is Exterion Media, dat onder meer op Amsterdam Centraal tientallen digitale schermen exploiteert (zie foto). Marketingdirecteur Guy Grimmelt meldt in diverse media dat er sinds begin dit jaar een test loopt met de camera’s. Technisch gezien kunnen alle digitale reclamevitrines het kijkgedrag meten, maar gedurende de test draait de software nog op vijftig schermen. Exterion spreekt liever niet van camera’s maar van sensoren. Die leggen niet alleen het aantal kijkers en de kijkduur vast, ook het geslacht en een schatting van de leeftijd worden opgeslagen. Maar, zo meldt Grimmelt “er worden géén beelden opgeslagen”. De gegevens kunnen ook niet worden herleid tot individuele personen.

Kritiek

De NS probeert zijn reizigers gerust te stellen met de mededeling dat het niet om camera’s gaat, maar om sensoren die alleen de aantallen meten.

Toch is het de vraag of het mag. De Autoriteit Persoonsgegevens gaat informatie inwinnen. “Camera’s in een publieke ruimte mogen in het algemeen niet worden gebruikt voor reclamedoeleinden”, zegt een woordvoerder tegenover de NOS. “We kunnen er niet al te veel over zeggen omdat we nog geen onderzoek hebben gedaan. Maar we gaan in gesprek met de NS en als het blijkt te gaan om een ernstige privacyschending, nemen we maatregelen.”

Burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom vindt het zorgelijk. “Het is een publieke ruimte, en de NS staan toe dat passagiers worden bekeken. Je kunt je hier als treinreiziger niet aan onttrekken.”

Onstuitbare ontwikkelingen

De (Europese) privacy wetgeving is strenger geworden en inderdaad mogen gegevens nooit herleid worden tot individuele personen: klik hier op een artikel uit NABB hierover. Wij zijn natuurlijk benieuwd hoe de Autoriteit Persoonsgegevens deze ontwikkelingen gaat beoordelen.

Wereldwijd zien we steeds meer digitale reclamevitrines (grote billboards, kleine schermen) uitgerust worden met sensoren en camera’s. Wat te denken van billboard dat je Porsche herkent? Google en je vindt honderden voorbeelden van intelligente billboards.

Dynamische LED-schermen in het omgevingsrecht

/in , /door

De snelle groei van digitale schermen in de buitenruimte zal niemand ontgaan zijn. Mooie nieuwe creatieve mogelijkheden voor adverteerders, nieuwe kansen voor exploitanten, extra kansen voor overheidscommunicatie, maar ook uitdagingen in de vergunningverlening. Diverse gemeenten zijn bezig met het ontwikkelen van specifiek beleid hierover (wij zullen hier binnenkort aandacht aan besteden).
Twee advocaten (mr A.M.M. Ferwerda / HabrakenRutten en mr. E. Haverkamp/ Houthoff Buruma) schreven in het tijdschrift Bouwrecht (mei 2017) hierover een uitgebreid artikel dat voor velen in ons vakgebied als mooie vakantieliteratuur beschouwd kan worden. Mail ons om een kopie te krijgen van het gehele artikel: info@NABB.nl.
 

LED-reclameschermen mogelijk risico voor verkeersveiligheid

/in , /door

Twee studenten van de opleiding Mobiliteit aan de Hogeschool Windesheim te Zwolle (Tim Wools en Christiaan Vos) hebben in opdracht van ingenieursbureau Arcadis onderzoek gedaan naar de mogelijke effecten van LED-schermen langs snelwegen. Ze trekken de volgende conclusie:
De onderzoeksresultaten duiden op een verband tussen de aandacht die het scherm trekt, de mate van afleiding en de daarmee samenhangende risico’s door digitale led-reclameschermen langs snelwegen en de specifieke kenmerken van het scherm. 
Wereldwijd is er al regelmatig (maar op kleine schaal) onderzoek gedaan naar de effecten van digitale reclame op de verkeersveiligheid. Het SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) heeft in 2012 de afleiding van reclameschermen op de verkeersveiligheid onderzocht, maar dat onderzoek ging niet specifiek in op de effecten van digitale reclame. Via literatuuronderzoek, dataonderzoek en een enquete hebben de studenten hun onderzoek uitgevoerd. De complete resultaten zijn via deze link te downloaden.
Huidig beleidskader
Voor de bouw van nieuwe led-reclameschermen moet toestemming worden verkregen van de betrokken gemeenten. Die kunnen het kader “Beoordeling van Objecten langs Auto(snel)wegen”, opgesteld door Rijkswaterstaat, gebruiken als houvast bij het toetsen van vergunningaanvragen. In deze richtlijn staan criteria ten aanzien van de plaatsing van een scherm en de beelden die getoond mogen worden. Voor de lichtintensiteit van de schermen heeft de Nederlandse Stichting voor de Verlichtingskunde (NSVV) de Richtlijn Lichthinder opgesteld (geactualiseerd in 2014).
Het onderzoek
De onderzoekers tonen aan dat een scherm een negatief effect kan hebben op de verkeersveiligheid. In het bijzonder zijn drie LED-schermen onderzocht (A1 ter hoogte Terschuur richting Amersfoort, A2 Zaltbommel richting Utrecht en A12 Zevenhuizen richting Den Haag). Bij de schermen A2 en A12 werd geen effect gemeten, maar wel bij het scherm langs de A1 (zie foto). De cijfers tonen aan dat een scherm een negatief effect kan hebben op de verkeersveiligheid. Het wegvak aan de A1 laat een noemenswaardig verschil zien tussen de voor- en na-situatie. Een ongeluk is vrijwel altijd een samenloop van omstandigheden zoals de situatie op de weg, het weer, de omgeving en de toestand van de bestuurder. Afleiding door led-reclameschermen kan in combinatie met andere factoren ‘de druppel’ zijn die leidt tot een ongeval.
Voor het scherm langs de A1 zijn enkele afwijkingen in de doorstroming en verkeersveiligheid aangetoond die redelijkerwijs verband houden met het led-reclamescherm:

  • Afgenomen absolute snelheid
  • Verminderde accelaratie
  • Snelheid is sterker afgenomen bij een toegenomen dichtheid
  • Toename van het aantal ongevallen op het wegsegment vanaf waar het scherm zichtbaar is

Mogelijk verklaringen waarom deze effecten hier wel zijn gevonden en op de andere locaties niet, zijn de plaatsing (rechterzijde van de weg, op ooghoogte, sterk contrasterend met de achtergrond) de getoonde beelden (animaties wat in strijd is met richtlijn) en de situatie ter plaatse (twee rijstroken, filegevoelig, plotseling zichtbaar). Over dit scherm kreeg Rijkswaterstaat na de plaatsing veel klachten van weggebruikers (Rijkswaterstaat, 2015) terwijl er bij de meeste reclameschermen nauwelijks klachten zijn. Blijkbaar ervaren ook weggebruikers dit led-reclamescherm als een probleem.
Aanbevelingen

  1. Ten aanzien van de plaatsing van het scherm is het advies om het led-reclamescherm niet op filegevoelige locaties te plaatsen, niet visueel op ooghoogte en dus buiten het directe blikveld. Led-reclameschermen trekken meer aandacht als ze door hun plaatsing visueel bijna niet te negeren zijn, dit effect is naar alle waarschijnlijkheid groter op locaties die erg filegevoelig zijn.
  2. In dit onderzoek zijn slechts 3 schermen onderzocht. Er wordt gepleit voor een vergelijkbaar onderzoek onder meerdere schermen om zo een beter inzicht te krijgen in de belangrijkste criteria voor de mate van afleiding en voor de plaatsing van een digitaal led-reclamescherm.
  3. Tenslotte is het advies om actief te controleren of de criteria uit het kader worden nageleefd. Hierbij is tevens de aanbeveling om de luminantie van de led-reclameschermen aan te passen aan de lichtomstandigheden in plaats van de locatie waarin het scherm staat.

Visie NABB
De harde conclusie van de onderzoekers dat LED-schermen de verkeersveiligheid beinvloeden is naar onze mening nog niet bewezen, maar feit is wel dat er voldoende aanleiding is om nader onderzoek te doen. Overal in den lande zijn digitale schermen verschenen, niet alleen voor reclame-exploitatie, maar ook zeer veel voor bedrijfsgerichte reclame. Veel van deze schermen zijn op het pand gemonteerd en staan parallel langs de weg. Juist die plaatsing kan er voor zorgen dat automobilisten naar rechts kijken met alle gevolgen van dien. Het onderzoek dient zich dus breder te richten op alle vormen van afleiding langs (snel)wegen.
Bij de plaatsing van nieuwe reclameschermen wordt -voor zover wij constateren- juist altijd al rekening gehouden met het kader van Rijkswaterstaat en de eisen van de NSVV. Reclame staat langs de weg natuurlijk altijd om op te vallen – digitaal valt meer op, maar ook een analoge uiting kan als er sprake is van een bijzondere creatieve uiting natuurlijk hetzelfde effect hebben. In Nederland staan veel reclameobjecten, terwijl het aantal verkeersongevallen juist continu aan het dalen is. Dat spreekt de conclusies natuurlijk ook tegen.
 

Verslag symposium “Digitale buitenreclame en omgevingskwaliteit”

/in , , /door

Hierbij het volledige verslag van het symposium Digitale buitenreclame en omgevingskwaliteit, zoals dat op 6 september door Stedelijk Interieur (in samenwerking met Ngage Media en het Nationaal Adviesbureau Buitenreclame) georganiseerd was. Auteur: Peter Wiegman van Het Media Loket.
Buitenreclame, of beter gezegd Out of Home (OOH), is bezig om in een snel tempo te digitaliseren. Analoge objecten worden voorzien van hoogwaardige schermen en op allerlei locaties worden nieuwe hightech led-schermen geplaatst met soms enorme afmetingen. De ontwikkeling is niet te stuiten. Volgens de directeur van het Nationaal Advies Bureau Buitenreclame (NABB), Fred Kuhlman, is nu zo’n 15% van het OOH-reclamebudget digitaal. In 2020 zal dit aandeel gegroeid zijn naar 25%. De opmars van digitale media in openbare ruimte vraagt om aanpassingen op vele fronten. Om die aanpassingen te horen en te bespreken verzamelden zich vandaag 80 mensen uit het vak in het Raadhuis van mediastad Hilversum. Dagvoorzitter Tom van ’t Hek vergeleek digitale buitenreclame met voetbal. Iedereen heeft er wel een mening over, maar niemand voelt zich gehinderd door enige kennis van zaken. Dat zal na vandaag anders zijn. De zaal werd ruimschoots bedolven onder feiten, meningen en ontwikkelingen in de branche. Lees meer

LED-scherm ophangen kan niet altijd zomaar

/in , /door

We zien ze steeds vaker, grote digitale schermen die bedrijven plaatsen op hun gevel. Vrijwel overal in Nederland kunnen dit soort schermen niet zonder vergunning geplaatst worden. Het bedrijf Paul Meijering Metalen op bedrijventerrein De Wildeman in Zaltbommel is daar nu ook achter gekomen. Op 24 augustus heeft de Raad van State besloten dat het bedrijf dit LED-scherm moet verwijderen.

Volgens de Raad van State is het scherm van 59 vierkante meter in strijd met het welstandsbeleid van de gemeente Zaltbommel. Daarom is de vergunning vernietigd. Het hoogste rechtscollege vindt dat de gemeente tegen de eigen welstandseisen is ingegaan. Die laten geen grotere LED-schermen dan 3 bij 0,75 meter (2,25 vierkante meter) toe. De gemeente Zaltbommel paste ten onrechte de eisen voor gewone reclameborden toe, stelt de Raad van State.

Een bewoner (overzijde van de provinciale weg) vindt het scherm levensgevaarlijk voor automobilisten. Bovendien heeft hij last van de lichtinval. Een ander argument van hem is dat het welstandsbeleid van de gemeente Zaltbommel een lichtreclame van dergelijke omvang niet toestaat.

De Raad van State heeft dus geen uitspraak gedaan over de verkeersveiligheid of lichtintensiteit, maar vond de plaatsing in strijd met de Welstandsnota. We zien op heel veel locaties dit soort schermen verschijnen, dus advies is altijd eerst een vergunning aanvragen. Issues ten aanzien van verkeersveiligheid zijn lastig te beoordelen; Rijkswaterstaat bijvoorbeeld heeft duidelijke regels ontwikkeld waar wel of geen reclameobjecten mogen staan, maar verbiedt ze niet totaal.

Out-of-Home & privacy issues

/in /door

Tijdens een congres over digitale buitenreclame (Media Summit 2016, Londen, 17 mei) gaf Nick Graham namens Dentons (een van de grootste advocatenkantoren ter wereld) een presentatie over de bescherming van persoonsgegevens, cyber veiligheid en de bescherming van data governance. Hij waarschuwde dat de regels inzake privacy strenger worden. In april is de General Data Protection Regulation goedgekeurd door het Europese parlement en zal definitief in werking treden op 25 mei 2018.
De Europese regels zijn trouwens nu al strenger dan de Amerikaanse wetgeving:

  • in Europa is privacy een mensenrecht, terwijl het in de VS beschouwd wordt als een issue inzake de bescherming van de consument
  • in Europa spreken we over ‘personal data’, terwijl in de VS gesproken wordt over PII: personally identifiable information
  • standaard geldt in Europa dat het verwerken van persoonlijke gegevens niet toegestaan is, terwijl in de VS het commerciële gebruik van persoonlijke data wel aanvaardbaar is

De laatste maanden krijgt dit issue sowieso al meer aandacht dan ooit tevoren. Denk bijvoorbeeld aan de case tussen Apple en de FBI, waarbij de FBI toegang wil krijgen tot de iPhone van een terrorist. Dichterbij ons werkveld: de City of Londen verbood de exploitant van reclame op prullenbakken om via nieuwe technieken mobiele telefoons te volgen. Cyber security risico’s; privacy versus veiligheid; en de versnelling van de wereldwijde privacywetgeving horen nu al tot de hot topics van 2016.
“Er zijn een aantal lessen te trekken uit wat er aan de hand is,” vertelde Graham. Data controllers zijn wettelijk verantwoordelijk voor de privacy, maar de technologie-leveranciers moeten ervoor zorgen dat hun producten privacy compliant zijn. Nieuwe wetten zullen leveranciers hiervoor verantwoordelijk te maken.
Duidelijk zal zijn dat persoonlijke data niet verzameld mogen worden in het publieke domein (zonder toestemming althans), maar dat betekent niet dat geaggregeerde data zonder risico zijn. Persoonlijke data heeft betrekking op alle gegevens die terug te brengen zijn op een identificeerbare levende persoon: het gaat ook om IP-adressen, cookies en data verkregen via een browser. Het werkelijk anonimiseren van data is niet eenvoudig, eenvoudigweg het verwijderen van een naam en adres valt daar niet onder. Ook gelden strenge regels voor speciale categorieën, zoals ras, etniciteit, gezondheidsgegevens e.d.
De toestemming van consumenten zullen veel gedetailleerder moeten zijn dan nu gebruikelijk is. Zo verwacht Graham dat ook voor gezichtsherkenning, locatiebepaling toestemming van de persoon in kwestie noodzakelijk is. Niet eenvoudig voor vele OOH toepassingen. Uit de presentatie werd duidelijk dat er ook nog een grijs gebied is (daar houden juristen van….): camera’s op billboards zouden misschien wel kunnen, als ze dan maar voldoende groothoek zijn, zodat individuen niet getraceerd kunnen worden.
Graham meldt dat het moeilijker zal worden voor bedrijven in de EU om gegevens te gaan verzamelen en gebruiken. De boetes kunnen ook behoorlijk oplopen tot wel 4% van de totale wereldwijde omzet.