Reclameborden worden vaak in verband gebracht met een verhoogd risico op ongelukken. En nu is er ook bewijs voor. Wie denkt dat hij altijd scherp oplet in het verkeer, heeft het mis. Vooral mannen zijn snel afgeleid. Het meeste bekende billboard wat hiermee vaak in verband gebracht wordt (zie foto), stond langs de A4 maar is al een paar jaar geleden verwijderd.
Van telefoneren tot reclameborden met mooie vrouwen: afleidingen in het verkeer vormen de belangrijkste oorzaak van ongelukken. Zet een groot bord met schaars geklede vrouwen langs de weg en mannen laten zich er ongeveer anderhalve seconde lang totaal door afleiden. Amerikaans wetenschappers hebben dit uitgezocht nadat er een reeks ongevallen was gebeurd in de buurt van billboards waarop playmate Anna Nicole Smith te zien was. Volgens de onderzoekers kan geen enkele man weerstand bieden aan zo’n erotische getinte afbeelding langs de weg.
Altijd leuk dit soort onderzoeken, want ga je met de resultaten doen? Reclameborden verbieden? Ga je dan ook mooie vrouwen op straat verbieden?
Hieronder het volledige artikel dat auteur Jan Willem Wensink op de site www.dokterdokter.nl schreef.
80% van de ongelukken
Er zijn vele vormen van afleiding in het verkeer. Bij bijna 80% van de ongelukken en bij 65% van de bijna-ongelukken speelt onoplettendheid en afleiding een rol, zegt de Nederlandse Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV).
Eerste en laatste 5 minuten
Niet geconcentreerd autorijden is vooral in de eerste en in de laatste 5 minuten van de autorit riskant: dan worden de meeste ongelukken veroorzaakt. Want juist dan zijn bestuurders bezig met allerlei afleidende handelingen, blijkt uit een onderzoek van verzekeraar Centraal Beheer Achmea.
Afgeleidende gedachten
Tijdens het autorijden wordt 60% van de vrouwelijke bestuurders afgeleid door gedachten aan werk, thuis en vakantie. Mannen (32%) worden afgeleid doordat zij vaak naar andere dingen kijken, zoals weggebruikers en omgeving. Jonge mannen overschatten bovendien hun rijvaardigheden en onderschatten de risico’s in het verkeer, zegt de Universiteit van Leuven.
Je rijgedrag = je instelling en conditie
Je rijgedrag wordt voor een groot deel bepaald door je instelling, je inschatting van gevaar, je gemoedstoestand en je conditie.
Hoe gemakkelijk laat je je afleiden? Zit je vaak aan de knoppen van de radio? Mobiel bellen (ook handsfree) vormt de grootste afleiding in het verkeer, maar onderschat ook niet het verlies van aandacht op de weg als je een bekende ziet lopen of raakt afgeleid door een aanrijding of een auto met pech op de andere rijbaan. En hoe zit het met dagdromen, boosheid en vermoeidheid?
Trager reageren
In Nederland doen onder meer de SWOV, TNO en psychologen van de Universiteit van Leiden onderzoek naar afleidingen op de weg. Bestuurders die hun hoofd niet bij de weg hebben, reageren trager, remmen later en harder, nemen de omgeving niet goed waar en stellen zich niet goed in op het andere verkeer. Precies dát gedrag vertoont ook de bestuurder die een telefoongesprek voert.
Niet langer handsfree
De Amerikaanse National Safety Council (NSC) is in maart een publiekscampagne begonnen die automobilisten dringend vraagt niet meer te bellen (ook niet handsfree) of te sms’en in de auto. Van de Amerikaanse auto-ongelukken wordt, net als in Nederland, 80% veroorzaakt door afgeleide bestuurders. De telefoon is verantwoordelijk voor 24% van de ongelukken. Praten in je telefoon is een stuk gevaarlijker dan praten met een passagier, zegt de NSC. De universiteit van Utah zegt zelfs dat het rijgedrag van bellende mensen vergelijkbaar is met dat van dronken bestuurders.
Naar de knoppen
Prutsen aan de handels of knoppen van de ruitenwissers of de radio zijn ook aandachtvretende handelingen: ze zijn goed voor 19% van de (Amerikaanse) ongelukken. Automobilisten kijken daardoor simpelweg niet naar het naderende onheil. Je moet je goed bewust zijn van het potentiële gevaar van het bedienen van knoppen, zegt de NSC.
TNO heeft in Nederland onderzoek gedaan naar het gebruik van navigatie-apparatuur in auto’s. De conclusie luidde dat navigatieschermpjes het risico op een ongeluk verkleinen, mits die voor de rit goed werden ingesteld.
Vermoeidheid
Vermoeide bestuurders zijn naar schatting verantwoordelijk voor 10 tot 15 % van de ongelukken. Slecht slapen of te kort slapen is de belangrijkste oorzaak van vermoeidheid. Wie minder dan 5 uur heeft geslapen, heeft ruim 4 keer meer kans op een auto-ongeluk. Mensen jonger dan 25 jaar en mensen die in ploegendiensten werken zijn vaker dan gemiddeld betrokken bij een ongeval waarbij vermoeidheid in het spel was. In Nederland is daarom de voorlichtingscampagne word geen slaaprijder in het leven geroepen.
Concentratieverlies
Concentratieverlies is iets anders dan vermoeidheid. Een lange rechte weg in de polder bijvoorbeeld werkt concentratieverlies in de hand en wordt niet voor niets polderblindheid genoemd. De bestuurder kijkt dan langer recht voor zich uit en reageert later op verkeerssituaties. Uit onderzoek blijkt dat vooral jonge, mannelijke bestuurders vatbaar zijn voor concentratieverlies. Denk aan lange, rechte autowegen in de Flevopolder of de afsluitdijk.
Muziek en snelheid
Harde muziek in de auto verstoort de verwerking van alle informatie die de bestuurder op zich af krijgt, blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Leuven. Hoe minder rij-ervaring de chauffeur heeft, des te groter het storende effect is. Jonge bestuurders, zowel mannen als vrouwen, gaan bovendien onder invloed van harde muziek sneller rijden. Hoge snelheden zorgen weer voor een slechtere waarneming van verkeerssituaties, zeker als in het verkeer veel snelheidsverschillen voorkomen.
Boosheid en agressie
Boosheid en agressie leiden tot riskant weggedrag. Agressief gedrag zoals hardrijden en bumperkleven, leidt tot boosheid bij andere weggebruikers en meer onveilig weggedrag. Soms kan iemands weggedrag onbedoeld als agressief worden ervaren en leiden tot boosheid. Uit onderzoek blijkt dat mensen die zelf snel boos worden, eerder geneigd zijn het gedrag van de ander als agressief te ervaren.
Auteur: Jan Willem Wensink
Bronnen: SWOV, Hartenziel, NSC, Universiteit Leuven
©NABB