Media november stond Hoog Catharijne in het teken van vergroening.

Justdiggit, blowUP media en Doneasy hadden samen met shopping center Hoog Catharijne de handen ineen geslagen om aandacht te vragen voor het klimaat. Door te bewegen konden bezoekers van Hoog Catharijne op de interactieve terminals van Doneasy een eigen boom als digital art piece laten groeien waarna € 1,- gedoneerd kon worden aan Justdiggit. Na iedere donatie toonden diverse grootformaat LED schermen van blowUP media in Hoog Catharijne realtime bedankt-content.

Met de campagne op alle schermen in en om het shopping center is de missie van Justdiggit om de aarde weer af te koelen gecommuniceerd en werden bezoekers uitgenodigd om ook in beweging te komen op verschillende activatieplekken in het shopping center. Voor iedere gedoneerde Euro kan Justdiggit maar liefst 75 m2 droog land weer vergroenen in Afrika.

Justdiggit gebruikt communicatie om de impact in Afrika te vergroten, om zoveel mogelijk boeren en pastoralisten te bereiken en om wereldwijd bewustzijn te creëren. Justdiggit past verschillende technieken toe. Denk hierbij aan rainwater harvesting door middel van het graven van zogenaamde ‘earth smiles’ en het terugbrengen van bomen door middel van snoeitechnieken. Op deze manier is er al meer dan 300.000 hectares droog land weer groen gemaakt en zijn er meer dan 10 miljoen bomen teruggebracht. Door ‘nature based solutions’ toe te passen proberen ze de opwarming van de aarde tegen te gaan. Sterker nog, nature based solutions zijn maar liefst 37% van de oplossing van het klimaatprobleem. We moeten gedegradeerd land weer groen maken. Want als we de aarde kunnen opwarmen, kunnen we haar ook weer afkoelen.

Er is samengewerkt met blowUP media, de exploitant van de grote digitale schermen in Hoog Catharijen en Doneays, een platform dat zich op een innovatieve manier richt op fundraising (voorbijgangers stimuleren om te doneren en de impact wordt direct zichtbaar).

Bekijk video: https://vimeo.com/773751596

De gemeente Amersfoort stelde vorig jaar een budget beschikbaar om te investeren in 130 nieuwe abri’s. NABB begeleidde de gemeente bij de voorbereidingen en de aanbesteding. Het resultaat mag er zijn: de winnende inschrijver op deze aanbesteding was OFN die met een prachtig ontwerp kwamen en goed inspeelden op de duurzame wensen van de stad.
Tien abri’s op het Stationsplein worden uitgevoerd met daken die volledig ingevuld zijn met zonnepanelen. Deze 10 abri’s kunnen straks circa 70% van de energiebehoefte van alle abri’s in de stad dekken: niet alleen de verlichting in de abri, maar ook de verlichting van de reclamevitrine. Door concentratie van de zonnepanelen op de abri’s op het Stationsplein was aansluiting op het stroomnet makkelijk te realiseren. Veel andere abri’s in de stad krijgen de bekende groene (sedum) daken.
De volgende fase van dit project betreft de aanbesteding van de reclamevitrines, welke naar verwachting later dit jaar opgestart zal worden.

Het ongelooflijke succes van de groene bushokjes in Utrecht (2018) leidde tot een hausse aan nieuwe duurzame ontwikkelingen. 2020 was het jaar waarin gemeenten duurzaamheid een belangrijk onderdeel lieten zijn bij aanbestedingsprocedures. Mede als gevolg hiervan hebben exploitanten en producenten een reeks van nieuwe producten geïntroduceerd. Drie ontwikkelingen springen in het oog:

  • Abri’s met groene (sedum) daken
  • Abri’s met zonnepanelen
  • Milieukostenindicator

Heel veel groene daken
Hoewel de milieueffecten van groene daken relatief beperkt zijn (minder CO2 en fijnstof, betere afwatering, verkoeling), is het zichtbare en positieve effect op de uitstraling van de openbare ruimte veel belangrijker. In de volgende steden zijn op grote schaal abri’s voorzien van sedum daken: Gouda (80x), Amersfoort, Nieuwegein (93x) Provincie Utrecht (200x). Binnen lopende contracten tussen exploitant en gemeente hebben (of worden binnenkort) diverse exploitanten (Clear Channel, Exterion Media, JCDecaux, RBL Outdoor) ook op kleinere schaal bestaande abri’s voorzien van groene daken (bv: Apeldoorn, Breda, Hengelo, Haarlem, Heerlen, Meijerijstad, Schiedam, Zaanstad). Maar niet alleen op daken, ook op zijkanten van abri’s (Amsterdam Vijzelstraat) zijn groene panelen geplaatst.
Zonnepanelen
Het energieverbruik van de verlichting in de abri en de reclamevitrine kan aanzienlijk verminderd worden als op de daken zonnepanelen aangebracht worden. Abri’s zonder reclamevitrine worden al langer voorzien van kleine zonnepanelen, omdat deze slechts beperkt stroom verbruiken. Abri’s met reclamevitrine kunnen inmiddels echter ook in hun stroomvoorziening gebruik maken van grotere zonnepanelen op daken. Dat gebeurt momenteel bij abri’s in Leiden en Amersfoort. Hiervoor zijn grotere investeringen nodig dan voor de groene daken en soms blijkt echter ook dat de kosten voor aansluiting op het energienet zeer hoog zijn.
Milieukostenindicator
Met de milieukostenindicator (MKI) kunnen aanbestedende diensten milieueffecten als uitstoot en grondstoffenverbruik in de hele (productie)keten van een oplossing meenemen bij de uitvraag en aanbiedingen vergelijkbaar maken. De milieukostenindicator berekent de maatschappelijke kosten als de optredende milieueffecten bij productie, gebruik en verwerking van een oplossing weer ongedaan gemaakt zouden moeten worden. Hoe lager de MKI-waarde, hoe duurzamer. Bij aanbestedingen in de steden Leiden en Amersfoort is gebruik gemaakt van deze systematiek. De gemeente Leiden werd met haar project voor de aanbesteding van duurzame bushokjes door het Ministerie van I&W zelfs genomineerd voor de KoopWijsPrijs (helaas net niet gewonnen).
PIANOo is hierop ingesprongen en heeft naar aanleiding van deze aanbestedingen een stappenplan gemaakt voor het inkopen van straatmeubilair met de milieukostenindicator.
NABB
NABB was als adviseur betrokken bij de grootste aanbestedingen (Utrecht, Leiden, Amersfoort, Nieuwegein, provincie Utrecht), waarbij – mede in samenwerking met de inkopende diensten – voor deze steden gezocht is naar de passende strategie en uitwerking van de aanbestedingsprocedure en programma van eisen. Ook in 2021 zullen weer diverse aanbestedingsprocedures uitgevoerd worden, waarbij we vanzelfsprekend gebruik zullen maken van de reeds opgedane kennis en ervaring.

Eerder dit jaar werd bekend dat Clear Channel Nederland de aanbesteding voor buitenreclame in de gemeente Gouda won. Het betreft een exclusieve overeenkomst met een minimale looptijd van 15 jaar. De concessie bestaat uit 230 analoge zijdes in zowel abri’s als vrijstaande panelen en uit een 16 digitale 2m² schermen. Alle oude reclameobjecten worden de komende periode vervangen voor nieuwe objecten.
Na het enorme succes van de groene abri’s in Utrecht hebben meerdere steden aangegeven ook het sedum te willen introduceren. Een van de eerste steden na Utrecht is Gouda waar alle abri’s voorzien worden van een sedum dak.
Clear Channel is begin juni gestart met de plaatsing van de abri’s en op dit moment is bijna de helft van de in totaal 75 abri’s geplaatst. Als startsein voor het gebruik van de nieuwe abri’s knipten wethouders Thierry van Vugt en Hilde Niezen van de gemeente Gouda en Managing Director Raymond van Kasterop van Clear Channel Nederland op 25 juni aan de Vuurdoornlaan een lint door.
“Na het succes van de groene daken in Utrecht worden nu ook in Gouda abri’s met groene daken geplaatst. Sedum reduceert fijnstof, bergt regenwater en bestrijdt hitte. In de zomer is een begroeid dak 30 graden koeler dan een zwart dak. Dat maakt sedum zeer aantrekkelijk in stedelijk gebied. Daarnaast vergoot het de biodiversiteit. Bijen en vlinders komen er graag op af. We zijn blij dat we op deze manier de kwaliteit van de leefomgeving vergroten en ons steentje bijdragen aan verduurzaming.”, aldus Wierish Debipersad, Commercial Director Clear Channel Nederland.
Wethouder Thierry van Vugt (stadsmarketing en welstand) is blij met de nieuwe reclameobjecten: “Deze nieuwe aanbesteding bood ons de kans om de buitenruimte in te richten met nieuwe, ‘state of the art’ voorzieningen. Hierbij is ook gelijk gekozen voor een duurzame oplossing met groene daken of zonnepanelen. En worden vijf bushokjes voorzien van AED’s. De vernieuwing zorgt dat we meer maatwerkinformatie aan inwoners en bezoekers aan de stad kunnen bieden en dat naast een plattegrond, ook de evenementenkalender en de hotspots van Gouda op een aantal digitale borden getoond worden. De nieuwe aanbesteding levert bovendien structureel extra inkomsten op.”
Wethouder Hilde Niezen (verkeer en duurzaamheid): “Groen in de stad is belangrijk. Het maakt de woonomgeving aantrekkelijk en leefbaarder. We zijn daarom heel blij met deze nieuwe bushokjes. De groene daken dragen bij aan onze ambitie om Gouda toekomstbestendig te maken. Samen met inwoners en ondernemers zet de gemeente stappen om In 2040 CO2 neutraal te  zijn. We hopen dat deze zichtbare groene daken een inspiratie zijn voor onze inwoners om ook hun dak te vergroenen.”

Het plaatsen van nieuwe abri’s in een stad wordt door burgers meestal zeer positief gewaardeerd, maar de aandacht voor de nieuwe bushokjes met sedum in Utrecht is bijna niet te beschrijven. Na de eerste publicaties ging de aandacht primair over de voordelen van sedum, maar met name door de koppeling met bijen ging de publiciteit door het dak, een selectie:

Het laatste artikel  (Volkskrant) is het meest volledige en beste artikel naar onze mening.
Het delen van het bericht door Doutzen Kroes op Instagram (6,1 miljoen volgers) heeft natuurlijk ook geholpen.
De gemeente Utrecht heeft aanvragen gehad van Nieuw-Zeeland tot België en van Amerika tot Duitsland. Vanzelfsprekend dus ook een groot succes voor de exploitant, RBL Outdoor, het bedrijf dat verantwoordelijk is voor de plaatsing, beheer en onderhoud. De reclame exploitatie wordt door RBL Outdoor uitbesteed aan Clear Channel.
Een simpel idee, een prachtige uitvoering en daarna onverwachte publiciteit door de bijen (dat viel niet te regisseren). Laten we hopen dat veel steden zullen volgen met vergelijkbare en/ of nieuwe creatieve duurzame oplossingen voor straatmeubilair.

Nieuwe abri’s worden op dit moment steeds duurzamer uitgevoerd. Het bedrijf dat de concessie in Utrecht gewonnen heeft (RBL Outdoor) is op dit moment bezig ruim 300 daken van abri’s te voorzien van sedum daken.
Zomaar planten op het dak plaatsen was geen optie, in verband met het onderhoud. Daarom wordt er gebruik gemaakt van sedum: onderhoudsvriendelijke groene vetplantjes. “Het groene sedumdak is een bouwsteen voor duurzame/ klimaat-adaptieve stedenbouw. De daken helpen bij het afvangen van fijnstof, bergen van regenwater en zorgen voor verkoeling bij hitte. Daarnaast vergroten groene daken de biodiversiteit in de stad. Wat zeer goed is voor de insecten.” aldus meldde wethouder Kees Diepeveen bij de officiële opening woensdag 24 april.
Daarnaast worden 100 abri’s voorzien van zonnepanelen en led-verlichting en krijgen een zitje gemaakt van bamboe.
Het plaatsen van sedum op daken van abri’s is tot op heden alleen sporadisch toegepast. De gemeente Utrecht heeft de primeur dat op een dergelijke grote schaal dit toegepast wordt.

JCDecaux heeft ‘De Haag’ geïntroduceerd in Den Haag. “Living green walls” met een oppervlakte van 250 m2. Deze duurzame wanden vergroenen de nissen op de Utrechtsebaan en zorgen voor een flinke vermindering fijnstof in de lucht. Zo werkt de buitenreclame exploitant mee aan een groener en gezonder leefklimaat rondom deze verkeersader, waar de verkeersdrukte de laatste jaren flink toegenomen is. De gemeente Den Haag wil graag per 2030 een klimaatneutrale stad zijn. Het plan was onderdeel van de inschrijving bij de aanbesteding voor de vrijstaande reclamevitrines en hiermee ondersteunt het bedrijf de duurzame initiatieven van de gemeente.
Voor de invulling van de reclamevlakken werkt JCDecaux samen met Justdiggit. Al jaren werkt JCDecaux zowel in Nederland als internationaal samen met deze non-profitorganisatie om bewustwording te creëren omtrent het klimaatherstel.
 

(of een billboard ingezet als zonnepaneel?)
Een nieuwe ontwikkeling in de reclamemarkt toont zich in Ridderkerk: op de gevel van het bedrijf Van Domburg Partners staan elf driehoekige frames: een zijde voorzien van een zonnepaneel, een zijde digitale reclamepaneel en een zijde met een luchtzuiveringspaneel.
De techniek: Soft Points
Het Sliedrechtse bedrijf Softs heeft een bijzonder slim concept ontwikkeld: draaiende zonnepanelen die ook andere functies kunnen vervullen (naast zonnecollector kunnen ze ingezet worden als grote regenton, fijnstoffilter, billboard, ….). De Soft Points hebben een standaard oppervlakte van 50m2 en deze kunnen liggend of staand uitgevoerd worden.
Het concept: verhuur
Oorspronkelijk verkocht Softs de Softs Points: de aanschafprijs was in drie jaar terugverdiend. Maar met de verhuur van de zonnepanelen is een ander model ontstaan, waarbij een permanente geldstroom op gang gebracht wordt die ter beschikking wordt gesteld aan maatschappelijke organisaties. Veel van die organisaties (zoals ziekenhuizen, scholen) komen in de praktijk nog nauwelijks toe aan de verduurzaming van de energievoorziening en krijgen uit de geldstroom gratis zonnepanelen van Softs. Softs sponsort dus maatschappelijke organisatie met energie, maar daarvoor moeten die organisaties wel verdere verduurzamingsmaatregelen nemen (bv led-verlichting of isolatie). Met de energie die opgewekt wordt, reduceren ze hun eigen energiekosten. En daarmee houden ze geld over voor de implementatie van de verduurzaming. Lees meer

Minder ruiten worden kapot gegooid in bushokjes
Een korte rondgang bij de ondernemingen die het beheer en onderhoud verzorgen van het grootste deel van de abri’s in Nederland leidt tot een paar interessante conclusies:

  1. Het totaal aantal schades tijdens Oud & Nieuw neemt de laatste vijf jaar significant af
  2. In 2015 schatten wij in dat het aantal kapotte ruiten met meer dan 15% gedaald is ten opzichte van 2014
  3. Niet alleen tijdens Oud & Nieuw wordt minder straatmeubilair vernield, maar ook gedurende het jaar constateren alle ondernemingen dat er minder schades optreden als gevolg van vandalisme

Het beeld van de dalende schades tijdens Oud & Nieuw was echter niet zichtbaar in de provincie Noord-Brabant, Limburg en Drenthe. RBL Outdoor meldt dat tijdens de jaarwisseling in deze provincies juist meer schades waren, hoewel ze wel erkennen dat de trend gezien over een paar jaar wel sterk dalend is. RBL Outdoor vermoedt dat het weer te warm en te droog was in deze provincies.
Outdoor Furniture Nederland constateert dat in de afgelopen jaren het aantal ruitschades met 15-20% per jaar afneemt. Ook The Maintenance Company en Exterion Media (werken met onderhoudsbedrijf CP&A) melden vergelijkbare cijfers.
Er wordt -voor zover bekend bij ons – geen onderzoek gedaan naar de daling van het vandalisme, maar diverse ondernemingen geven een paar interessante redenen aan:

  • De mobiele telefoon; tijdens de jaarwisseling is de jeugd meer bezig met appen en andere sociale media. Facebook bedankt!
  • Meer controle van politie op straat
  • Minder knalvuurwerk

Bronnen:
Exterion Media / CP&A
The Maintenance Company
RBL Outdoor
Outdoor Furniture Nederland

Eerder dit jaar (juni) ging de pionier van ‘groene graffiti’, GreenGraffiti failliet. De oprichter Jim Bowes, oprichter meldde dat er wat mankeerde aan de regelgeving van overheidswege rond natuurlijke buitenreclame, waardoor klanten wegbleven. Feit is inderdaad dat in veel gemeenten deze reclamevorm niet zomaar toegestaan is. Toch zijn er nu weer diverse bedrijven die zich richten op dit segment.
Reverse graffiti is een vorm van buitenreclame waarbij met behulp van water, een sjabloon en hogedrukreiniger reclame op de grond wordt ‘aangebracht’. Met de reverse graffiti techniek is het mogelijk reclame uitingen te plaatsen in de buitenruimte waar traditionele outdoor media vaak niet inzetbaar zijn (winkelstraten, bij stations, bus- en tramhaltes, pinautomaten, oversteek plaatsen). Bij de reverse graffiti techniek wordt er niets aangebracht maar juist selectief een deel van de straat schoongespoten, het resultaat is een opvallende reclame boodschap én een schonere straat. Het effect van deze originele en duurzame communicatie techniek blijft afhankelijk van het type ondergrond een aantal weken tot een aantal jaar zichtbaar. Op plekken waar de straat te schoon of niet geschikt is voor reverse graffiti worden de uitingen met tijdelijke krijt of melkverf aangebracht.
De belangrijkste aanbieders op dit moment:

  1. AndC (Nijmegen)
  2. Clean Advertising (Zwolle)
  3. Graffiti Netwerk (Amsterdam)
  4. Natuurlijk Adverteren (Brielle)
  5. Straat-Reclame